‘सुदूरपश्चिम उच्च जोखिममा छ, राष्ट्रिय संकट आउन सक्छ’

कोरोना भाइरस कोभिड१९ को चौथो संक्रमित व्यक्ति उपत्यका बाहिर ९धनगढी० का थिए । दुबईबाट भारत हुँदै नेपाल आएका ती ३४ वर्षीय युवकमा कोरोना संक्रमण देखिएपछि चैत १४ गते नै सुदूरपश्चिममा खतराको घण्टी बजेको हो । त्यो घण्टी त्यसबेला अझ ठूलो आवाजमा गुञ्जन थाल्यो, जतिखेर मुलुकमै पहिलोपटक स्थानीय व्यक्तिमा यसको संक्रमण फैलियो ।
दुबईबाट आएका ती युवककी भाउजूलाई पनि कोरोना पोजेटिभ देखिएपछि स्वास्थ्य मन्त्रालयले शनिबारदेखि नेपालमा कोरोनाको दोस्रो चरण सुरु भएको जनाएको छ ।
संक्रमित युवककी भाउजूलाई संक्रमण देखिएकै दिन सुदूरपश्चिम प्रदेशमा अन्य दुईजनालाई पनि संक्रमण पुष्टि भएको । योसँगै संक्रमितको संख्या नेपालमा ९ पुगेको छ । ९ मध्ये चारजना सुदूरपश्चिम प्रदेशका छन् ।
शनिबार पुष्टि भएका कैलाली र कञ्चनपुरका दुई युवक सीमा क्षेत्रमा हजारौंको भीड छिचोलेर आएको हुनाले यो मामिला जोखिमपूर्ण देखिएको छ ।
अहिले सुदूरपश्चिम प्रदेश कोरोनाको उच्च जोखिममा रहेको सुदूरपश्चिम प्रादेशिक स्वास्थ्य निर्देशनालयका प्रमुख डा। गुणराज अवस्थीले बताए ।
‘अहिले सातवटा प्रदेशमध्ये सबैभन्दा बढी सुदूरपश्चिम प्रदेश जोखिममा छ । भारतबाट आएकाहरुको यकीन तथ्यांक छैन । उनीहरुमा पनि संक्रमण देखिन सक्छ’ अवस्थी भन्छन्, ‘यहीँबाट स्थानीयमा संक्रमण सुरु भएको छ । यो चिन्ताको विषय हो ।’ अहिले आम नागरिक सचेत नभए अवस्था भयावह हुन सक्ने उनी बताउँछन् ।
प्रस्तुत छ, स्वास्थ्य निर्देशक डा‍ अवस्थीसँग गरेको कुराकानी –
 

शनिबार एकैदिन सुदूरपश्चिमका तीनजनामा संक्रमण फैलिएको पुष्टि भयो । योसँगै प्रदेशमा संक्रमितको संख्या चार पुग्यो । अहिले यो प्रदेश कोरोनाको उच्च जोखिममा हो ?
 

हो । अहिले सातवटा प्रदेशमध्ये सबैभन्दा बढी सुदूरपश्चिम प्रदेश जोखिममा छ । भारतका विभिन्न सहरहरुमा कोरोना प्रवेश भएपछि त्यहाँबाट यस प्रदेशका लाखौँ मान्छे आफ्नो घर फर्किएका छन् । यो एउटा ठूलो जोखिम हो ।
अर्कोतिर, एकजना स्थानीयमा संक्रमण देखिएको छ । यो भनेको स्वास्थ्यमा अर्को चुनौति हो । शनिबार संक्रमण पुष्टि भएका दुईजना भारतबाट आएका हुन् । सरकारले नाका बन्द गरिसकेपछि आएका ती व्यक्ति भिडमा रहेको बुझिएको छ । 

उनीहरुसँग रहेका अन्य व्यक्तिहरु अहिले सरकारको सम्पर्कमा छैनन् । यसले थप जोखिम त बढायो नि, हैन ?
 

हो । संसार लकडाउनमा थियो । भारत र नेपालमा पनि लकडाउन गरिएको थियो । त्यो अवस्थामा नेपाल छिरेका व्यक्तिमा संक्रमण देखिनु विडम्बना हो । कैलालीका संक्रमित गौरीफन्टा नाकामा एक हजार नागरिकसँग रहेको बुझिएको छ । कति घण्टा सँगै बसे र कति व्यक्तिलाई सारे भन्ने कुरा अनुमान लगाउनै कठिन छ । ती युवकसँगै क्वारेन्टाइनमा रहेका ४४ जनाको पनि नमूना संकलन गरेका थियौं ।
त्यस्तै कञ्चनपुरको क्वारेन्टाइनमा रहेका १३ जनाको पनि नमूना संकलन गरेर पठाएका थियौँ । धनगढीमा संक्रमित देखिएका पहिलो व्यक्तिको घरका ९ जनाको नमूना पठाउँदा उनकी भाउजूमासमेत संक्रमण पुष्टि भएको छ ।
कैलाली र कञ्चनपुरको क्वारेन्टाइनमा रहेका बाँकीको रिर्पोट आउन बाँकी छ । ती सबैको रिर्पोट आएपछि मात्रै कति संक्रमित छन् भन्न सकिन्छ ।

नेपालमा चौथो संक्रमित उपत्यका बाहिरको व्यक्ति भएको पुष्टि भयो । र, ती युवकबाटै स्थानीयमा पनि संक्रमण सर्‍यो । यसले त सुदूरपश्चिम प्रदेशबाटै देशभरि संक्रमण फैलिन्छ कि भन्ने चिन्ता पनि छ । यसको नियन्त्रणका लागि सरकारले के गरिरहेको छ ?
 

मैले अघि पनि भनें, सुदूरपश्चिम उच्च जोखिममा छ । यसलाई कसरी नियन्त्रण गर्ने, कसरी अघि बढ्ने भन्ने बिषयमा तीनै तहका सरकार गम्भीर छन् । आइतबार संघीय मन्त्रिपरिषद बैठकले पनि महत्वपूर्ण निर्णय गरेको छ । यता सुदूरपश्चिम प्रदेशमा पनि मन्त्री, मुख्यमन्त्री लगायत सबै यसैमा गम्भीर हुनुहुन्छ ।
अब कोरोनाविरुद्धको अभियान सुदूरपश्चिम प्रदेशबाटै सुरु हुन्छ जस्तो लागेको छ र हुनुपनि पर्छ ।

कोरोना दोस्रो चरणमा प्रवेश गरेको छ । दोस्रो चरण पनि धनगढीबाट सुरु भएको छ । यसमा आम नागरिकलाई के भन्नुहुन्छ ?
त्यो गौरीफन्टाको भीडमा कतिजना थिए, उनीहरु ठूलो जोखिममा छन् । उनीहरु सबैले आफ्नो स्थानीय तहमा जानकारी गराउनुपर्छ । अब स्वास्थ्यमा समस्या आउना साथ स्वास्थ्यकर्मीसँग समन्वय गरेर नमुना पठाउनुपर्छ ।
तर, स्थानीयमा संक्रमण जुन देखियो, यो दोस्रो चरणको हो । दोस्रो चरणमा स्थिति बढी भयाभह हुन सक्ने अनुमान हामीले गर्नुपर्छ । त्यसैले सुदूरपश्चिम प्रदेशमा थप जनशक्ति आवश्यक पर्न सक्छ । थप उपकरण आवश्यक पर्न सक्छ । यस विषयमा सबैले गम्भीर बन्नुपर्ने समय आएको छ ।

प्रदेशमा यस्तो अवस्था सिर्जना हुन सक्छ भनेर किन पूर्वानुमान भएन ?
हरेक सय बर्षको वीचमा मानव जातिमा ठूलो संकट आइपरेको छ । जब कोरोना डिसेम्बरको अन्तिम समयमा देखा पर्ने थाल्यो, हामी मात्रै होइन, संसार नै तयारी अवस्थामा रहेनछ भन्ने कुरा देखियो ।
अमेरिका, इटाली, फ्रान्सजस्ता देशमा पनि त्यस्तो भयावह अवस्था सिर्जना भएको छ । अहिले नेपालमा पनि पूर्वतयारी कमजोर रहेछ भन्ने देखाएको छ । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा अझै समस्या छ । विमानबाट आएकाहरुको तथ्यांक राख्न सजिलो हुन्छ ।
तर, सुदूरपश्चिम प्रदेशमा अधिकांश नेपाल(भारत सीमा नाकाबाट आएका छन् । नाकाबाट आएकाहरुको कुनै तथ्यांक छैन । भारतमा संक्रमण देखिएपछि कति नेपाल आए भन्नेबारे एकिन तथ्यांक नहुँदा यसको जोखिम कस्तो हुन्छ भनेर हामीले अनुमान गर्ने बाहेक ठोस रुपले भन्न सकिने अवस्था छैन ।

अनलाइन खबरबाट